John Proctor'un, Parris'in vaazlarına karşı başlıca şikayeti, bunların Salem halkı arasında korku ve batıl inanç yaratmasıdır, bu da Parris'in onlar üzerinde kontrol sahibi olmasına olanak tanır. Proctor, Parris'in korku ve batıl inançları kullanmasının bir tür manevi istismar olduğunu ve topluma zarar verdiğini savunuyor. Ayrıca Parris'in otorite konumunu kendini zenginleştirmek için kullandığına ve kendisinin Tanrı'nın gerçek bir hizmetkarı olmadığına inanıyor.
Metinden Destekleyici Kanıtlar
- Proctor, Parris'i vaazlarını korku ve batıl inanç yaratmak için kullanmakla suçluyor:
- "Halkın cehaletinden yararlanıyorsunuz! Onu besliyor, körükliyorsunuz. Onlara, yokken şeytanı gösteriyorsunuz!"
- "Elini çırpıp 'Allah'a hamd olsun!' diye bağırıyorsun. ve onlar da koltuklarından atlayıp aynı şekilde ağlıyorlar. Peki bu kasabanın en aşağılık, en zayıf ve en iğrenç insanlarına Tanrı'nın adını damgalayan kim?... Siz efendim!"
- Proctor, Parris'in ruhsal açıdan istismarcı olduğuna inanıyor:
- "Bu kasabayı, kimsenin huzur içinde yürüyemeyeceği, herkesin bir sonrakinin önünde titrediği, her iyi adamın, ürettiğiniz yalanlar ve kirli oyunlar yüzünden evinden ve evinden kovulduğu bir yer haline getirdiniz!"
- "Sen Tanrı'nın elçisisin ve sen bir sahtekarsın!"
- Proctor, Parris'in otorite konumunu kendisini zenginleştirmek için kullandığına inanıyor:
- "Beni kiliseden uzak tutmak için para aldınız ve aynı sebepten dolayı başkalarından da para aldınız. Güç için olduğu kadar toprak için de açgözlüsünüz."
- Proctor, Parris'in Tanrı'nın gerçek bir hizmetkarı olmadığına inanıyor:
- "Sen adil değilsin, merhametli de değilsin. Sen soğuk, sümüklü bir korkaksın. Sen sıradan bir ikiyüzlüden başka bir şey değilsin!"