Şehir Devletleri:
- Sümer şehir devletleri esasen egemen varlıklardı ve her biri kendi siyasi ve ekonomik sistemine sahipti. Ur, Uruk ve Kiş gibi şehirler öne çıkan güç merkezleri olarak ortaya çıktı.
Krallık ve Hükümdarlar:
- Sümer'deki her şehir devleti bir kral (lugal) veya hükümdar tarafından yönetiliyordu. Kral, askeri, dini ve idari işlevler de dahil olmak üzere önemli yetkilere sahipti.
Tapınaklar ve Ekonomik Yaşam:
- Tapınaklar Sümerlerin ekonomik ve dini yaşamının merkezinde yer alıyordu. Tapınaklar tarımsal üretim fazlasını topluyor ve şehir için depo görevi görüyordu. Ekonominin büyük bir bölümünü yönettiler ve kaynakların dağıtımında hayati bir rol oynadılar.
Yaşlılar Konseyi:
- Bazı Sümer şehir devletlerinde krala tavsiyelerde bulunan ve karar alma süreçlerine katılan bir yaşlılar konseyi (abgal) veya meclis (gub) vardı.
Sosyal Hiyerarşi ve Yazıcılar
- Sümerler farklı sosyal sınıflardan oluşan hiyerarşik bir topluma sahipti. Seçkinler arasında rahipler, krallar ve yöneticiler yer alırken, çoğunluğu çiftçiler ve zanaatkarlar oluşturuyordu. Yazıcılar, kayıt tutma ve yönetime katkıda bulunan önemli ve saygın bir grup oluşturdular.
Yasa Kodları:
- Sümerler, çeşitli suçlara yönelik hukuki ilkeleri ve cezaları belirleyen Ur-Nammu Kanunu (M.Ö. 2100 civarı) gibi ilk kanun kanunlarını geliştirdiler.
İdari Merkezler Olarak Tapınaklar:
- Tapınaklar genellikle Sümer şehirlerinin ekonomik işlemlerin, adli işlemlerin ve kayıt tutmanın gerçekleştiği idari merkezler olarak işlev görüyordu.
Ticaret ve Ticaret:
- Sümerler komşu bölgelerle yoğun ticaret yapmışlar ve ekonomik işlemlerde para (gümüş) kullanımını geliştirmişlerdir.
Savaş ve İttifaklar:
- Sümer şehir devletleri diplomatik müzakerelere girişti, ittifaklar kurdu ve bazen siyasi hakimiyeti veya kaynakları güvence altına almak için savaşa girdi.
Sümer tarihi boyunca farklı şehir devletleri periyodik olarak önem kazandı ve Akad İmparatorluğu gibi daha büyük krallıklar kurdu. Ancak genel yönetim yapıları Sümer temellerine dayanmaya devam etti. Sümer uygarlığının yönetim alanındaki başarıları, kendi siyasi sistemlerini temel alan ve uyarlayan sonraki Mezopotamya uygarlıklarına bir model ve ilham kaynağı oldu.