1. Tarihsel Dönem:
- Yunan draması antik Yunanistan'da, özellikle de MÖ 5. yüzyılda ortaya çıktı.
- Elizabeth dönemi draması, Kraliçe I. Elizabeth'in hükümdarlığı sırasında, özellikle 16. yüzyılın sonlarında ve 17. yüzyılın başlarında İngiltere'deki tiyatroyu ifade eder.
2. Amaç ve İşlev:
- Yunan draması dini ve sivil törenlerle, özellikle de tanrı Dionysos'u onurlandıran festivallerle yakından ilişkiliydi. Ritüel ve toplumsal bir işlevi vardı.
- Elizabeth dönemi draması hâlâ dini temalardan etkilense de esas olarak eğlence amaçlıydı ve halka açık tiyatrolarda sergileniyordu.
3. Oynatma Yapısı:
- Yunan tiyatrosu tipik olarak üç trajediden ve bunu takip eden bir satir oyunundan (kısa, komik bir eser) oluşurdu. Her trajedi ayrıca önsöz, parodolar, bölümler ve stasima (koro araları) gibi bölümlere ayrıldı.
- Elizabeth dönemi draması daha çeşitli bir yapıya sahipti, ancak ortak unsurlar birden fazla olay örgüsünün, alt olay örgüsünün ve ara bölümlerin kullanımını içeriyordu. Oyunlar genellikle kendi kendine konuşmalar ve yan konuşmalar gibi dramatik araçları içeriyordu.
4. Aşama ve Performans:
- Yunan dramaları amfitiyatrolarda, geniş, dairesel veya yarım daire oturma düzenine sahip açık hava mekânlarında oynanırdı. Aktörler varlıklarını güçlendirmek için maskeler ve yükseltilmiş ayakkabılar (cothurni) taktılar.
- Elizabeth dönemi dramaları, genellikle merkezi bir sahnenin seyirci koltuklarıyla çevrelendiği, özel olarak inşa edilmiş tiyatrolarda sahnelenirdi. Aktörlerin maske takmaması yüz ifadesinin daha iyi olmasını sağladı.
5. Koro:
- Koro, Yunan tiyatrosunda önemli bir rol oynadı. Eylem hakkında yorum yapan, arka plan sağlayan ve toplumsal bakış açısını yansıtan kolektif bir varlık olarak işlev gördü.
- Elizabeth dönemi dramaları koroyu merkezi bir unsur olarak kullanmıyordu. Bunun yerine oyundaki karakterler anlatım, yansıma ve içgörü sağladı.
6. Karakter Gelişimi:
- Yunan draması sıklıkla evrensel özellikleri veya ahlaki dersleri temsil eden arketipsel karakterleri sergiliyordu. Karakter gelişimi, içsel psikolojiden ziyade dışsal eylemlere ve çatışmalara odaklanıyordu.
- Elizabeth dönemi oyun yazarları daha karmaşık karakterizasyonu ve psikolojik derinliği keşfettiler. Karakterler genellikle çok yönlüydü ve çok çeşitli duygu ve motivasyonları sergiliyorlardı.
7. Temalar:
- Yunan dramaları sıklıkla kader, kader, kibir (aşırı gurur), insan iradesi ile ilahi güçler arasındaki çatışma ve toplumsal normların incelenmesi temalarını ele alıyordu.
- Elizabeth dönemi dramaları aşk, intikam, hırs, sosyal hiyerarşi ve politik güç mücadeleleri gibi çok çeşitli temaları kapsıyordu.
8. Dil ve Stil:
- Yunan dramaları şiirsel bir dil, özellikle de iambik trimetreyi kullandı ve yüksek ve stilize edilmiş bir konuşma kullandı.
- Elizabeth dönemi dramaları, karakterlerin sosyal statüsüne ve dramatik duruma bağlı olarak şiirsel dil ve düzyazının bir karışımını sergiliyordu. Shakespeare gibi oyun yazarları dil ve imgeleri ustaca kullanmalarıyla ünlüydü.
Genel olarak, Yunan draması ve Elizabeth dönemi draması, kendi dönemlerinin kültürel, toplumsal ve sanatsal etkilerini sergileyen farklı tiyatro geleneklerini temsil eder. Her iki türün de tiyatro tarihi üzerinde derin etkileri olsa da kökenleri, amaçları, yapıları ve üslup yaklaşımları açısından farklılık gösterirler.